"Waarom ben ik hier" met Rens Bod

Maandagavond 27 januari 2025 

In 2023 schreef Prof. Dr. Rens Bod een boek met de titel Waarom ben ik hier? Een kleine wereldgeschiedenis van zingeving. Het is zijn zoektocht naar zingeving in wereldwijde culturen. Hij was verbaasd dat zo’n boek niet bestond en daarom schreef hij het maar zelf. De bètawetenschapper in hem gebruikte daarbij Artificiële Intelligentie en patroonherkenningstechnieken. Qua belangstelling had hij de wind mee want in 2024 publiceerden Trouw en Ipsos een groot zinonderzoek onder ruim 2000 Nederlanders.

pepijn kip ai zincafe leusden

Bods boek beschrijft dat een zoektocht in mondiaal perspectief tot de conclusie leidde dat zin en betekenis heel concreet kunnen zijn. Er vielen 180 zingevingsvormen te onderscheiden, te bundelen in 30 thema’s die weer in 4 clusters passen. Dat klinkt allemaal wat abstract en daarom besprak Bod twee vormen in meer detail. Dat was Vreedzaamheid aangeduid met de term Punan, en Reden van bestaan, Ikigai.

Wat betreft vreedzaamheid werd eeuwenlang oorlogsvoering als iets noodzakelijks gezien. De Pruisische generaal Von Clausewitz noemde oorlog zelfs voortzetting van politiek met andere middelen. Maar dan zie je over het hoofd dat er samenlevingen zijn die nooit oorlog hebben gevoerd, bijv. die op Tahiti. En het Semai volk op Malakka kent als hoogste zingevingsdoel het streven om je eigen wensen niet aan anderen op te leggen. Dat gaat heel ver want kinderen wordt geleerd anderen voorgang te geven. Hun spelletjes zijn niet competitief. Bij tennis sla je zo dat de ander gemakkelijk terug kan slaan. Het concept is bijna ondenkbaar in onze westerse samenleving. Je kunt er hoogstens zelf voor kiezen en hopen dat op den duur de samenleving een beetje verandert. Is dat onmogelijk? Welnee. Hoe denken we nu over kinderarbeid? En over marteling om een bekentenis te krijgen? Dat laatste was pas eind 18e eeuw verdwenen.

Het concept Ikigai gaat uit van verschillende elementen die een overlap vertonen. Beroep, Roeping en Waar je voor betaald krijgt kunnen een overlap vertonen. Als dan ook nog Passie (waar je goed in bent en Missie (wat de wereld nodig heeft) en tenslotte Wat je leuk vindt overlappen dan kom je in de kern tot Ikigai.

Als je nu gaat kiezen wat is dan een mooi zingevingspalet? Een vorm met een korte termijn en lange termijn. Egoïstische en altruïstische doelen. En zo mogelijk vormen die niet onomkeerbaar zijn, want je zult maar spijt krijgen.

Toen we dachten dat het afgelopen was bleek moderator Pieter van den Berg nog een prachtig spoken word/gedicht gemaakt te hebben. Tja, toen was er wat minder tijd voor vragen uit de zaal. Je kunt op zo’n mooie avond veel hebben, maar niet alles.

 

Namens Zincafé

Dick van Norren

 

Bekijk hier de presentatie van Rens Bod

Waarom Ben Ik Hier SLIDES Rens Bod Jan 2025 Pdf
PDF – 1,2 MB 14 downloads

 

 

Toegift van Pieter van den Berg

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet

Een kinderspel in observeren

alsof je de basis voor een wetenschapper legt

observeren, signaleren, herkennen.

Ik zie ik zie wat jij niet ziet en het is … geel

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet – en het heeft alle kleuren

Je ziet het als het regent in de zon

Alle kleuren van de regenboog

Ik zie ik zie wat jij niet ziet:

De boog staat altijd tegenover de zon

Herken je het patroon?

Zonlicht en een regenbui.

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet en het is een principe

De natuurkundige wet van de breking van het licht.

Het principe van het prisma.

Een lichtbaan als een golf te breken in vaste kleuren

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet -

Ga dieper en dieper, duik in theorieën en hypotheses:

combineer licht als golven met frequenties

en als deeltjes van fotonen

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet –

ik zie mensen van overal en altijd – speuren naar kennis

naar patronen en principes

Wie overziet de westerse wetenschap

was Goethe niet de laatste Universalgelehrte?

Wie overziet de wetenschap, de ontdekte patronen

in westen, oosten, noorden en zuiden

van afrikaanse en amerikaanse tot indiaase en chinese volken

 

Is het niet Rens Bod de echte laatste Universeelgeleerde

die uitroept: ik zie ik zie wat jij niet ziet

ik zie wat anderen hebben gezien, ik zie alles wat ooit gezien is

Ik ben de alwetende

Waarom deed hij niet mee met de slimste mens?

 

Zonder zijn ziel als Faust aan de duivel te verkopen

Want God en duivel, wonder en religie, eeuwig leven

missen als onbewijsbare hypothesen zeggingskracht?

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet.

 

maar… daar sta je dan met al je kennen en weten

wat heeft het allemaal eigenlijk voor zin?

Wie ben ik als alles in mijn brein ligt opgeslagen, in mijn hersenpan

maar ik er door een hersenmist niet meer bij kan.

Als long-covid je treft en niet toevallig (of genadig?) was overgegaan?!

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet –

met alle zintuigen de wereld ervaren, in je opnemen

en zien en doorzien, begrijpen en duiden

en helpen en bouwen en verder brengen

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet – en raak verwonderd

De ervaring van verwondering, van “awe”!

recent nog weer beschreven (Dacher Keltner) als fundamentele emotie

het ontzag, de verwondering, de transcenderende ervaring

is dat het mysterium tremendum fascinans (Rudolf Otto), het heilige?

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet –

zoveel als wij zien, zoveel als ik zie, jij zie, wij samen zien.

Zien vanuit de ruimte als de astronauten naar de aarde

het overzichtseffect – alles zien en in awe staan (getroffen, geraakt, verwonderd)

zien hoe wonderlijk alles is, groots maar ook kwetsbaar

 

Ik zie ik zie wat jij niet ziet –

ik zie het wonder, ik ben een wonder,

Zou ik niet alleen zelf zien, maar ook gezien worden

Is er een Ander die mij ziet

Een Ander die de bron van

Met geen telescoop te meten

met geen natuurkundig instrument te ontdekken

die zelfs de humaniora te boven gaat.

Die zegt in alle stilte en fluistering: IK BEN

De ongeziene die mij ziet

Ik zie, ik zie zoals jij niet ziet –

jij bent gezien, gekend, geliefd.

Ik zie Ik zie wat jij niet ziet.

 

 

Pieter van den Berg, januari 2025

Zincafe-avond met Rens Bod over zijn boek ‘Waarom ben ik hier?’

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.